AK-47 và M-16: Kẻ tám lạng người nửa cân

Súng trường tấn công là gì? Sự ra đời của AK-47 và M16

Súng trường tấn công là một loại súng có sự kết hợp giữa khả năng bắn nhanh của súng tiểu liên và uy lực của súng trường. Khái niệm súng trường tấn công hình thành trong những năm Thế chiến 2. Sản phẩm nổi bật là STG-44 của phát xít Đức.

Đến năm 1947, nhà thiết kế Mikhail Kalashnikov của Liên Xô đã phát minh ra khẩu súng trường tấn công đầu tiên mang tên AK-47. Khẩu súng này chính thức được biên chế cho quân đội Liên Xô từ 1949. Từ đó, nó trở thành súng trường bộ binh tiêu chuẩn cho quân đội Liên Xô và nhiều quốc gia trên khắp thế giới.

Trong khi đó, M16 là một thiết kế hiện đại ra đời để thay thế màn thể hiện yếu kém của M14 so với AK-47 của quân đội Việt Nam tại Chiến trường Việt Nam. Ban đầu, thiết kế gốc của M16 tên là AR-15 do nhà thiết kế Eugene Stoner phát triển và được thông qua vào đầu năm 1960.

Trong khi binh lính Liên Xô và Mỹ chưa bao giờ thực sự gặp nhau trên chiến trường, các vũ khí này đã được sử dụng để chống lại nhau trong vô số cuộc xung đột khác.

Thiết kế của AK-47 và M16

AK-47 là sản phẩm đặc trưng cho đường lối quân sự Liên Xô (ưu tiên sự đơn giản và số lượng). Vũ khí này đơn giản trong thiết kế và chế tạo, vì thế súng AK-47dễ sản xuất với số lượng lớn. Bên cạnh đó, AK-47 rất đơn giản trong việc bảo trì. Đơn giản là chìa khóa thành công của khẩu súng này. Súng trường tấn công AK-47 phù hợp ngay cả với tân binh chưa được đào tạo đầy đủ.

Súng AK-47 được sản xuất dựa trên các vật liệu truyền thống là thép và gỗ. Quá trình sản xuất chủ yếu dựa trên công nghệ gia công và dập. Các bộ phận được chế tạo với độ chính xác không quá cao, chính vì vậy AK-47 có thể sản xuất ở những quốc gia có công nghệ cơ khí vừa phải.

Trong khi đó, M16 là một thiết kế hiện đại. Tuy nhiên, việc sử dụng súng khá phức tạp, để làm chủ khẩu súng này cần phải qua đào tạo vì việc tháo lắp các bộ phận khá khó khăn.

Khi thiết kế súng, các nhà thiết kế sử dụng vật liệu hợp kim nhôm 7075 có trọng lượng nhẹ, tay cầm và báng súng làm bằng vật liệu tổng hợp. Các bộ phận được chế tạo với độ chính xác cao do đó M16 chỉ có thể sản xuất ở các nước có công nghệ cơ khí tiên tiến.

Độ chính xác và tầm bắn hiệu quả

Độ chính xác của súng M16 tốt hơn AK-47 do hệ thống trích khí trực tiếp giúp súng ít giật hơn khi bắn ở chế độ tự động giúp duy trì đường ngắm ổn định hơn. Trong khi, AK-47 sử dụng cơ cấu trích khí bằng piston với khối lùi tương đối nặng. Ngoài ra, do trọng lượng khối lùi tương đối lớn nên súng AK-47 có độ giật lớn khi bắn, đặc biệt khi bắn liên tục.

AK-47 sử dụng cỡ đạn 7,62x39 mm, khẩu súng này có tầm bắn hiệu quả tối đa khoảng 300-400m. Trong khi M16 sử dụng đạn 5,56x45 mm cho tốc độ bắn nhanh hơn. Bên cạnh đó, nòng súng M16 dài hơn nên tầm bắn xa hơn. 

Sức công phá

Súng trường AK-47 sử dụng đạn 7,62x39 mm, đạn của AK-47 có khối lượng nặng, tốc độ chậm nhưng có động năng cực lớn. Sức xuyên phá của đạn súng AK-47 vượt trội so với loại đạn 5,56x45 mm của M16. Sức sát thương là ưu điểm của AK-47 với M16.

Độ bền và bảo trì

Vật liệu chính để chế tạo ra súng AK-47 là thép và gỗ nên có độ bền cơ học cũng như vật lý cao hơn M16. Súng AK-47 có thể sử dụng tốt sau khi bị va đập. Trong trường phải cận chiến, AK-47 tỏ ra lợi thế hơn so với M16. Báng súng AK-47 chính là thứ vũ khí có thể gây sát thương tốt khi đánh gần, trong khi tay cầm của M16 làm từ vật liệu sợi thủy tinh có độ bền cơ học kém hơn so với AK-47.

Các bộ phận bên trong của súng AK-47 khá lớn, việc tháo lắp các chi tiết kỹ thuật để vệ sinh khá đơn giản. Quá trình bảo dưỡng vì thế có thể thực hiện trong điều kiện ánh sáng yếu vào ban đêm hay ở hầm hào, công sự.

Trong khi đó, các chi tiết kỹ thuật của khẩu M16 khá nhỏ, đặc biệt là kim hỏa rất dễ thất lạc. Ngoài ra việc tháo lắp súng phức tạp. Súng sử dụng cơ cấu trích khí trực tiếp nên việc vệ sinh muội thuốc súng bám trên các bộ phận tốn nhiều thời gian. AK-47 lợi thế hơn M16 trong việc bảo trì.

Trọng lượng

Súng AK-47 được chế tạo từ thép và gỗ nên có trọng lượng khá nặng, khoảng 4,3 kg. Trong khi khẩu súng của Mỹ được chế tạo từ vật liệu tổng hợp nên có trọng lượng nhẹ hơn, khoảng 3,7 kg. Nhờ trọng lượng nhẹ hơn khoảng 30% nên người lính mang súng M16 sẽ thoải mái hơn so với AK-47. Loại đạn của AK47 cũng lớn nên sẽ nặng nề và người lính sẽ đem theo được ít đạn hơn.

Độ tin cậy

Quan điểm thiết kế của súng trường tấn công AK-47 là hiệu quả sử dụng cao, các chi tiết có độ sơ khá lớn khiến độ chính xác khi bắn không cao, nhưng bù lại súng có thể sử dụng trong những điều kiện khắc nghiệt nhất. Súng có thể bắn sau khi bị vùi trong cát, bụi, bùn đất. Các thống kê cho kết quả, tỷ lệ bị kẹt đạn của AK-47 chỉ khoảng 1/1.000 viên.

Trong khi đó, M16 sử dụng cơ cấu trích khí trực tiếp nên súng rất dễ kẹt đạn. Vũ khí này đòi hỏi phải được vệ sinh liên tục để giảm tỷ lệ kẹt đạn. Các chi tiết được chế tạo với độ rơ thấp nên rất dễ kẹt trong điều kiện nhiều bụi bẩn. Về độ tin cậy, AK-47 vượt trội.

Có thể thấy M16 và AK-47 đều có những điểm mạnh, điểm yếu riêng, "chưa biết mèo nào cắn mỉu nào". Hai loại vũ khí này vẫn là tiêu chuẩn cho súng trường tấn công trên thế giới. AK-47 ưu thế về hỏa lực, dễ sử dụng và độ tin cậy. M16 nắm ưu thế về tầm bắn, độ chính xác và trọng lượng nhẹ.