Những qui định của Pháp luật về Hiến tạng và vấn đề đạo đức xã hội!

Những qui định của pháp luật hiện hành về vấn đề Hiến tạng?

Việc Hiến tạng được qui định tại  Luật hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể con người và hiến, lấy xác đã được Quốc hội thông qua năm 2006 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2007 và các văn bản dưới Luật hướng dẫn thi hành một số điều của Luật.

Hiến tạng là gì?

Hiện chưa có điều luật nào qui định cụ thể về khái niệm Hiến tạng là gì, tuy nhiên, căn cứ theo qui định tại khoản 6 Điều 3 Luật hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể con người và hiến, lấy xác 2006 ta hiểu: Hiến mô, bộ phận cơ thể người là việc cá nhân tự nguyện hiến mô, bộ phận cơ thể của mình khi còn sống hoặc sau khi đã chết. 

Việc hiến tạng được thực hiện dựa trên ý chí hoàn toàn tự nguyện của người hiến(người sống) hoặc thân nhân(người đã chết) của họ với mục đích nhân đạo là cứu chữa người bệnh, nghiên cứu y học. Tất cả hành vi hiến mô, bộ phận cơ thể vì mục đích thương mại đều bị cấm. 

Điều kiện Hiến tạng

Điều 5  Luật hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể con người và hiến, lấy xác 2006 qui định rõ: cá nhân từ đủ 18 tuổi trở lên, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ có quyền đăng kí hiến mô, bộ phận cơ thể và hiến xác của mình sau khi chết hoặc chết não.

Người đăng kí hiến mô, bộ phận cơ thể phải đáp ứng những điều kiện về sức khỏe qui định tại Quyết định số  43/2006/QĐ-BYT ngày 29/12/2006 của Bộ trưởng Bộ Y tế năm 2006, đồng thời không mắc một số bệnh nghiêm trọng như: ung thư gan, xơ gan, nhiễm HIV...

Qui trình hiến tạng

Đối với người sống:

Khi đáp ứng những điều kiện về độ tuổi cũng như sức khỏe theo qui định của Pháp luật, cá nhân có quyền đăng kí Hiến mô, bộ phận cơ thể và hiến xác của mình sau khi chết với các cơ sở y tế gần nhất. Sau khi tiếp nhận thông tin từ người muốn Hiến tạng, các cơ sở y tế sẽ gửi thông tin về Trung tâm điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người, sau đó Trung tâm điều phối sẽ gửi thông báo về cơ sở y tế có đầy đủ trang thiết bị thực hiện chức năng cấy ghép, cán bộ y tế nhằm gặp gỡ, tư vấn đối với người muốn Hiến tạng.

Việc Hiến tạng ở người sống không qui định phải thông báo cho người thân khi thực hiện việc đăng kí tại cơ sở y tế. Tuy nhiên, việc Hiến tạng sẽ khó để thực hiện khi người thân của họ không biết về mong muốn này của mình khi còn sống.

Thẻ đăng kí hiến mô, tạng 

Đối với người chết hoặc chết não:

Vấn đề xác định chết não đối với người muốn hiến tạng

Theo qui định tại Điều 27 của Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến lấy xác năm 2006 việc xác định một người được xem là chết não dựa trên quyết định của 03 chuyên gia về hồi sức cấp cứu, chuyên gia về thần kinh hoặc phẫu thuật thần kinh, chuyên gia về giám định pháp y xác định và Luật này cũng quy định cụ thể tiêu chuẩn lâm sàng và tiêu chuẩn thời gian để xác định chết não.

Hình ảnh các y, bác sĩ tưởng niệm người hiến tạng

Cơ quan quản lý Nhà nước

Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến lấy xác năm 2006 dành hẳn chương V để qui định về chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan có quyền hạn trong vấn đề Hiến tạng và cấy ghép bộ phận cơ thể người. Theo đó, Bộ Y tế là cơ quan chịu trách nhiệm trước Chính phủ. Ngoài ra, chức năng, nhiệm vụ của Ngân hàng mô cũng như Trung tâm điều phối quốc gia về cấy ghép bộ phận con người cũng được qui định rất rõ ràng. 

Hiến tạng là vấn đề được Đảng và Nhà nước vô cùng quan tâm bởi những giá trị to lớn trong việc cứu chữa người bệnh cũng như phát triển nền y học nước nhà. Kết quả mà chúng ta đạt được trong việc kêu gọi Hiến tạng khả quan hơn qua từng năm nhưng vẫn còn rất thấp so với nhu cầu cứu người thực tế. Vậy rào cản nào khiến người sống hay thân nhân của người chết còn băn khoăn trong vấn đề này?

Vấn đề đạo đức xã hội trong việc Hiến tạng

Thứ nhất: 

Khi một người khỏe mạnh không may mắc bệnh hay bị tai nạn và qua đời thì đó đã là nỗi đau, nỗi mất mát vô cùng to lớn đối với gia đình, người thân của họ. Việc vận động hiến mô, bộ phận cơ thể của người chết trong hoàn cảnh đau thương có thể là điều không thể chấp nhận đối với nhiều gia đình bởi cú sốc về mặt tinh thần họ chưa thể vượt qua thì sao họ có thể nghĩ đến việc cho đi một phần cơ thể của người thân mình.

Thứ hai:

Thứ ba:

Việc Hiến tạng được qui định nhằm phục vụ mục đích nhân đạo là cứu người và phát triển nền y học nước nhà, bởi vậy không có bất cứ điều luật nào qui định về mức bồi thường cho thân nhân của người Hiến tạng. Chúng ta hiểu rằng, sinh mạng của con người là vô giá, không thể tính toán bằng chữ số. Tuy nhiên, vẫn có nhiều người lo sợ việc chấp nhận hiến mô, bộ phận cơ thể của người thân của mình sẽ bị nhiều người cho rằng đó là giao dịch mua bán nhằm mục đích thu lợi trên thân xác người chết. Điều đó khiến họ e ngại.

Hình ảnh Lễ phát động đăng kí Hiến mô, tạng cứ người

Để đạt được kết quả tích cực trong việc kêu gọi người dân đăng kí hiến tạng, trong những năm qua, Bộ y tế kết hợp với các ban ngành đoàn thể không ngừng kêu gọi, tuyên truyền và vận động người dân tham gia đăng kí hiến tạng sau khi chết.

Năm 2024, cả nước có 41 trường hợp bệnh nhân chết não gia đình đồng ý hiến tặng mô, bộ phận cơ thể. Đây là con số kỉ lục từ trước đến nay tại Việt Nam.

Ngày 19/5/2024, tại Hà Nội, thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham gia Lễ Phát động: “Đăng ký hiến tặng mô, tạng – Cho đi là còn mãi”. Thủ tưởng đã kí vào bản đăng kí hiến mô, bộ phận cơ thể sau khi chết. Đây là sự kiện có tác động tích cực, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong cuộc vận động hiến tạng từ trước đến nay. Hi vọng trong những năm tiếp theo sẽ có thêm nhiều sự kiện như thế được tổ chức nhằm tuyên truyền sâu sắc, tạo sự chuyển biến về mặt tư tưởng của người dân trong vấn đề Hiến tạng.

Bài viết trên mang đến cho các bạn cái nhìn tổng quan nhất về những qui định của pháp luật cũng như rào cản về vấn đề đạo đức trong việc hiến mô, bộ phận cơ thể hiện nay. Với những ý nghĩa nhân văn sâu sắc, techbook mong muốn góp sức mình vào cuộc truyên truyền, kêu gọi Hiến tạng theo lời hiệu triệu của Thủ tướng Phạm Minh Chính: “Mở lòng nhân ái – Lan tỏa yêu thương – Thắp sáng niềm tin – Tiếp nối hi vọng – Gieo mầm sự sống” vì “Cho đi là còn mãi”.