Tất cả bắt nguồn từ một thương vụ thâu tóm một startup thiết kế chip ARM của Qualcomm nhiều năm trước.

Tương lai của nền tảng Windows on ARM vừa được rộng mở hơn một chút nhờ vào bước tiến đột phá trong khả năng xử lý của chip Snapdragon X thì cánh cửa này có thể lại sắp bị đóng lại vì một tranh chấp pháp lý giữa Qualcomm và hãng ARM.

Sau gần 2 năm tranh đấu trên mặt trận pháp lý, cả hai công ty Qualcomm và ARM vẫn chưa thể dàn xếp được với nhau. Theo đó, ARM đang muốn ngừng bán tất cả các máy tính PC sử dụng chip Snapdragon X còn mới đây nhất, Qualcomm lại mới nộp đơn kiện ngược lại ARM.

Tranh chấp bắt đầu tư việc vào năm 2019 Qualcomm mua lại Nuvia, startup này đã phát triển nhân chip ARM riêng dưới sự dẫn dắt của các cựu kỹ sư Apple. Mục đích của Nuvia là sử dụng nhân này trong các bộ xử lý máy chủ và đã có giấy phép ARM để phục vụ mục đích đó.

Tuy nhiên, sau khi mua lại Nuvia, Qualcomm lại sử dụng nhân này dưới tên gọi "Oryon" cho các chip máy tính Snapdragon X Elite và Snapdragon X Plus và có lẽ cũng muốn sử dụng nó trong các hệ thống trên chip (SoC) cho điện thoại thông minh trong tương lai. ARM lập luận rằng các thỏa thuận cấp phép hiện tại sẽ không bao gồm việc sử dụng lõi tùy chỉnh.

ARM đòi hủy tất cả CPU Snapdragon X

Trong một vụ kiện được đệ trình vào tháng 8/2022 tại Tòa án cấp Quận của Delaware, Mỹ, ARM tuyên bố: "Qualcomm đã khiến Nuvia vi phạm các giấy phép ARM, dẫn đến việc ARM chấm dứt các giấy phép này, buộc Qualcomm và Nuvia phải ngừng sử dụng và hủy bỏ bất kỳ công nghệ nào dựa trên ARM được phát triển theo các giấy phép."

Nói một cách đơn giản, điều này có nghĩa là Acer, Asus, Dell, HP, Microsoft, Lenovo, Samsung và một số nhà sản xuất nhỏ hơn khác sẽ phải hủy bỏ tất cả laptop hoặc MiniPC được phát triển với CPU Snapdragon X của Qualcomm.

Đây có thể là lý do tại sao nhiều báo cáo cho biết Microsoft đang ưu tiên hợp tác với Mediatek và NVIDIA hơn Qualcomm trong tương lai để phát triển các máy tính PC chạy Windows on ARM.

Qualcomm phản pháo bằng đơn kiện ngược

Vào ngày 18/4/2024, Qualcomm đã nộp đơn kiện ngược lại ARM, cũng tại Tòa án Quận của Delaware. Trong đó, công ty này tập hợp tất cả các cáo buộc chống lại ARM trong những năm gần đây. Một số điểm đáng chú ý từ tuyên bố khởi kiện:

"Để tiếp tục nỗ lực này, ARM đã cố gắng cản trở các bước tiến công nghệ của Qualcomm trong thiết kế CPU bằng cách cố ý dừng giao hàng các sản phẩm đã trả tiền và đến hạn của Qualcomm theo thỏa thuận cấp phép kiến trúc ARM của Qualcomm (ALA), làm sai lệch sự tồn tại của các sản phẩm đó khi Qualcomm đưa ra thông báo bằng văn bản về việc ARM không cung cấp và đe dọa hủy bỏ các giấy phép của Qualcomm nếu cố gắng thực thi quyền hợp đồng của mình để nhận được các sản phẩm đó."

"Cuối cùng [...] ARM cố tình dừng cung cấp các sản phẩm mà Qualcomm có quyền nhận theo ALA với lý do rằng ALA của Qualcomm không cho phép Qualcomm được hỗ trợ cho "công nghệ của Nuvia". Lý do của ARM không có cơ sở, và vi phạm này không thể rõ ràng hơn."

Rõ ràng, ARM muốn thúc đẩy một mô hình cấp phép mới để tăng doanh thu. Mục tiêu chính của điều này là tính chi phí cấp phép trên giá của thiết bị thay vì trên bộ xử lý – nghĩa là giá thiết bị càng đắt đỏ thì ARM càng có nhiều doanh thu hơn. Theo Qualcomm, điều này liên quan đến một khoản thanh toán một lần hàng trăm triệu USD cộng với phí giấy phép cao hơn đáng kể trong tương lai.

Mối quan hệ đối tác đầy gian nan

Tuy vậy theo Reuters, những người muốn mua một chiếc máy tính trang bị Snapdragon X Elite hoặc Snapdragon X Plus có thể không phải quá lo lắng về cuộc chiến pháp lý này. Đến cuối năm nay, cuộc gặp đầu tiên giữa 2 bên mới có thể diễn ra và việc cấm bán các thiết bị nói trên có vẻ ko thực tế. Dù sao đi nữa, một lệnh cấm như vậy sẽ không mang lại lợi ích cho bất kỳ ai.

Từ lâu, ARM đã muốn đưa các tập lệnh CPU của mình vào laptop và máy tính PC. Giờ đây khi cơ hội đến, ARM lại đang muốn phá bỏ tất cả để có được miếng bánh doanh thu lớn hơn từ đối tác của mình. Hiện Qualcomm là đối tác cấp phép lớn thứ 2 của ARM cho các bộ xử lý smartphone (sau MediaTek).

Trong khi đó, Qualcomm cũng phụ thuộc vào ARM để có được các tập lệnh CPU do hãng thiết kế chip này phát triển. Nói cách khác, mối quan hệ cộng sinh giữa Qualcomm và ARM thay vì đưa cả 2 tiến lên phía trước lại đang bị kéo lùi lại vì tranh chấp pháp lý hiện tại.